pulsar natuurkunde, 4 havo, hoofdstuk 9

een samenvatting uit havo 4, maar ook niet te missen in havo 5. dit is examenstof.

Preview samenvatting (1 van de 2 pagina's)

Hoofdstuk 9
Bron 1  elektrische opwekking
De meeste elektriciteit wordt opgewekt in elektriciteitscentrales, dat gaat als volgt: water wordt
verhit tot waterdamp. De warmte komt vrij bij de verbranding van fossiele brandstoffen of bij
kernreacties. De stoom van de waterdamp drijft een turbine aan, die is verbonden met de generator,
daarna zit een transformator die de opgewekte spanning verwerkt. Waterkrachtcentrales wekken
energie op met stromend water, het water drijft de generator aan.
Bron 2  de werking van de generator
Als er stroom door een spoel gaat krijg je een elektromagneet. Als je de spoel in een draaibare
magneet plaatst heb je een elektromotor, hierbij ontstaat elektrische spanning, inductie. Zo werkt
een generator ook.
Bron 3  de transformatie
Een transformator werkt op inductie en de elektromagneet. De transformator bestaat uit een
primaire en een secundaire spoel die zijn verbonden. De primaire spoel is aangesloten op
wisselspanning, de stroom verandert steeds van richting en daardoor ontstaat er een wisselend
magneetveld. Door het aantal windingen te kiezen kan je de spanning verhogen of verlagen.
Bron 4  opslag van elektriciteit
De stroom uit de elektriciteitscentrales moet direct worden gebruikt en het kan niet opgeslagen
worden. Door elektriciteitsnetten te koppelen kun je de schommelingen in de productie opvangen,
nog een manier om stroom op te slaan is om het om te zetten in iets anders.
Bron 5  de elektrische installatie in huis
De bruine draad, de fasedraad, voert de stroom aan, er staat een spanning van 230 Volt op. Op de
blauwe draad, de nuldraad, staat geen spanning. De kWh-meter houdt bij hoeveel elektrische
energie er is gebruikt. Met de hoofdschakelaar schakel je de spanning in het hele huis in een keer aan
of uit. Een meterkast bevat groepsschakelaars. Tussen schakelaars en lampen zit een schakeldraad.
Bron 6  veiligheidsvoorzieningen in huis
1 groep van de huisinstallatie kan 16A leveren, als er meer dan 16A wordt gebruikt is er
overbelasting, en een zekering schakelt dan de stroom uit. Bij kortsluiting loopt de stroom zonder
weerstand van de fasedraad naar de nuldraad. Als de stroomsterkte enorm hoog wordt dan schakelt
de hoofdzekering in een keer alle stroom af. De aardlekschakelaar controleert of de stroomsterkte
die het huis binnengaat verschilt met de stroomsterkte die het huis verlaat via de nuldraad. Als er
een verschil is wordt de stroom uitgeschakeld. De randaarde zorgt ervoor dat een stopcontact niet