biologie voor jou, 4 havo, thema 1

In dit document vindt je een samenvatting van de uitgever BVJ. De inhoud gaat over thema 1, inclusief alle basisstoffen. Alle begrippen staan in de samenvatting uitgelegd.

Preview samenvatting (1 van de 2 pagina's)

BIOLOGIE
THEMA 1
Basisstof 1
Organismen zijn levende wezens, alle levende wezens vertonen levensverschijnselen.
Stofwisseling zijn alle chemische reacties in een organisme. Enzymen zijn eiwitten die chemische
reacties versnellen, katalyseren. Als een organisme geen levensverschijnselen meer vertoont is
het door. Dingen die nooit hebben geleefd noem je levenloos. Elk individueel organisme of
individu heeft een unieke levensloop. Deze begint direct na het ontstaan van een organisme.
Individuen behoren tot dezelfde soort als zij zich onderling kunnen voortplanten en daarbij
vruchtbare nakomelingen brengen. Organismen zijn georganiseerd in biologische eenheden. De
kleinste biologische eenheid is een molecuul. Daarna komt de cel, het orgaan, het organisme, de
populatie, het ecosysteem en de biosfeer. Een emergente eigenschap ontstaat als er op een
hoger organisatieniveau een nieuwe eigenschap ontstaat die er op een lager organisatieniveau
niet is. Interactie tussen alle moleculen levert een levende cel op.
Basisstof 2
Een orgaanstelsel bestaat uit een aantal organen die samen een functie uitoefenen. Een groep
cellen met dezelfde vorm en functie noem je een weefsel. Tussen cellen in weefsels komt
tussencelstof voor.
Basisstof 3
Elk deel van een cel met eigen functie noem je een organel. De buitenste laag van een cel is het
celmembraan. Bij planten ligt er nog een celwand omheen. De celkern ligt in het cytoplasma. Het
kernmembraan vormt de buitenste laag van de celkern. Veel plantaardige cellen bevatten een
vacuole. Deze wordt omgeven door een vacuolemembraan. Plastiden bestaan uit
bladgroenkorrels, leukoplasten en chromoplasten. Waar plantencellen niet op elkaar aansluiten
ontstaan intercellulaire ruimten. Om delen in cellen te bekijken kun je een elektronenmicroscoop
gebruiken. Bij een transmissie-elektronen-microscoop is er geen diepte te zien. Bij een scanning
elektronenmicroscoop is er wel diepte te zien.
Basisstof 4
De celkern, vacuolen en plastiden zijn grote organellen. De kern bestaat uit kernplasma dat is
omgeven door het kernmembraan. Het kernmembraan bevat een kernlichaampje, hier worden
delen van ribosomen gemaakt. In het cytoplasma bevindt zich een netwerk van dubbele
membranen dat is aangesloten op het kernmembraan, dit is het endoplasmatisch reticulum. Er
zijn 2 soorten endoplasmatisch reticulum, glad endoplasmatisch reticulum en ruw
endoplasmatisch reticulum. Op ruw endoplasmatisch reticulum bevinden zich ribosomen, deze
produceren eiwitten. Ribosomen geven de eiwitten af in holten van de membranen. De
eiwitmoleculen dat het ruw endoplasmatisch reticulum afsnoert worden opgenomen door het
golgisysteem. Die bewerkt de eiwitmoleculen tot hun uiteindelijke vorm. Het afsnoeren van
blaasjes door het celmembraan om stoffen naar buiten de cel te transporteren heet exocytose.
Het afgeven van stoffen door cellen noem je secretie. Andere blaasjes die van het golgisysteem