vermogensrecht (goederenrecht + verbintenissenrecht)

Samenvatting van het vermogensrecht. Overzichtelijk maar uitgebreid. Universiteit/HBO jaar 1.

Preview samenvatting (3 van de 22 pagina's)

Vermogensrecht
1. Goederenrecht BEZIT EN HOUDERSCHAP
Bepalen de relatie tussen persoon en goed.
Boek 3 BW  zijn dus mogelijk t.a.v. zaken én vermogensrechten. Houderschap: houden voor een ander (detentie)
Feitelijke macht wordt uitgeoefend over een goed voor iemand anders = rechtsverhouding
Voorbeeld: huurovereenkomst  huurder is de houder van het gehuurde Bezit: houden voor zichzelf (art. 3:107 lid 1 BW)
Oefent feitelijk macht over een goed uit voor zichzelf
Er kan maar één bezitter zijn! (Op rechtmatige wijze is niet van belang)
Voorbeeld: dief steelt zaak en wordt als bezitter gekwalificeerd. Máár is geen rechthebbende
dus geen eigenaar van de zaak, want het is niet rechtmatig. Bezit en houderschap kunnen middellijk en onmiddellijk zijn:
Art. 3:107 lid 2-4 BW Sprake van bezit/houderschap?  art. 3:108 BW
- Verkeersopvattingen
- Uiterlijke feiten
- Wettelijke regels Bezit te goeder trouw:
- Hij beschouwt zich als rechthebbende
- Hij mocht zich redelijkerwijs ook als rechthebbende beschouwen Registergoederen:
Art. 3:10 BW = goederen waarvan voor de overdracht of vestiging van beperkte rechten op
die registergoederen een inschrijving in de openbare registers noodzakelijk is. De belangrijkste registergoederen zijn:
- Onroerende zaken (art. 3:89 BW)
- Te boek gestelde schepen en luchtvaartuigen (art. 8:199, 8:790, 8:1306 BW)
- Beperkte rechten op een registergoed (art. 3:98 BW) KENMERKEN VAN HET GOEDERENRECHT
Het goederenrecht heeft betrekking op de rechtsverhoudingen tussen rechtssubjecten en
goederen.
Is geregeld in boek 3 en 5.
Goederenrechtelijke rechten zijn rechten op bepaalde goederen. Goederenrechtelijke
rechten kunnen jegens eenieder worden geëffectueerd – het zijn absolute rechten. Het
goederenrecht bestaat daarom ook merendeels uit dwingend recht. *Absoluut recht: geldt tegenover iedereen en geldt voor één tegenover allen. Voorbeeld =
eigendomsrecht, want alleen de eigenaar heeft recht op zijn zaak en niemand mag inbreuk op
dat recht maken. (Absolute vermogensrechten die niet op goederen rusten: auteursrecht,
merkenrecht, kwekersrecht etc.)
*Relatief recht: (worden ook vorderingsrechten genoemd) werkt slechts tegen een of enkele
personen. Voorbeeld = als je iets koopt in een winkel, recht tegenover de verkoper en tegen
niemand anders. *Dwingend recht: de wetgever verbiedt een andere regeling te treffen dan de in de wet
voorgeschreven regeling. Tegenovergestelde = aanvullend recht Voorbeeld dwingendrechtelijke goederenrechtelijke regel: art. 5:3 BW; “de eigenaar van een
zaak is eveneens eigenaar van haar bestanddelen.”
 Bijv. eigenaar van een fiets is eveneens eigenaar van het zadel, stuur en de trappers. Goederen (art. 3:1 BW) bestaan uit:
- Zaken (art. 3.2 BW)  roerend/onroerend
- Vermogensrechten (art. 3:6 BW) Rechtsgevolgen van goederenrechtelijke rechten:
1. Absoluutheid: werking jegens eenieder
- Exclusiviteit: rechthebbende is met uitsluiting van derden gerechtigd tot het goed
- Zaaksgevolg: rechthebbende kan zijn recht uitoefenen ongeacht wie het goed onder zich
heeft
2. Prioriteitsregel: eerder gevestigd goederenrechtelijk recht gaat voor later gevestigd
goederenrechtelijk recht Goederenrechtelijke rechten kent de wet een gesloten systeem toe. Dat wil zeggen dat de
rechten die men in het goederenrecht in het leven kan roepen, alleen in boek 3 en 5 staan. EIGENDOM
Betekenis eigendom: Eigendom is met de overeenkomst de grondslag voor het ruilverkeer
waarop onze hedendaagse maatschappij is gebouwd.
- Eigendom is het meest omvattende recht (volledigheid, alomvattendheid) dat een
persoon op een zaak kan hebben (art. 5:1 lid 1 BW). Andere goederenrechtelijke rechten
op zaken zijn doorgaans van het eigendomsrecht afgeleid: dit zijn de beperkende rechten.
- Eigendom is alleen mogelijk op zaken, niet op vermogensrechten, vandaar dat eigendom
in boek 5 is geregeld.
Eigendomsrecht rust op één specifieke zaak (specialiteitsbeginsel).
De eigenaar is volgens art. 5:3 BW tevens eigenaar van alle bestanddelen
(eenheidsbeginsel).
- Eigendom is een volledig recht.
- Eigendom is een absoluut recht (5:1 lid 2) + exclusief karakter Het eigendomsrecht en elk beperkt recht hebben twee bijzondere kenmerken: ze hebben een
zaaksgevolg/droit de suite (het recht volgt de zaak), art. 5:2, en ze geven een voorrecht in het
faillissement van een derde (‘droit de préférence’). Daarnaast heeft de eigenaar nog het recht
om zijn zaak terug te vorderen (revindicatie). VERKRIJGING VAN GOEDEREN (ONDER ALGEMENE EN BIJZONDERE TITEL)
Goederen kunnen worden verkregen op verschillende manieren (art. 3:80 BW).
Verkrijging onder algemene titel:
- In geval van verkrijging onder algemene titel gaat het gehele vermogen of een
evenredig deel daarvan over van de rechtsvoorganger op de rechtsopvolger.
- Verkrijging onder algemene titel is slechts mogelijk indien de in art. 3:80 lid 2 BW
limitatief opgesomde gevallen, te weten:
 Erfopvolging
 Boedelmenging
 (Bij fusie en splitsing van rechtspersonen  niet leren!)
 Ingevoerd bij de Wet op het financieel toezicht in 2012: de goedkeuring van een
overdrachtsplan

Verkrijging onder bijzondere titel:
- In alle gevallen waarin geen sprake is van verkrijging onder algemene titel, is sprake
van verkrijging onder bijzondere titel.
- Bij verkrijging onder bijzondere titel verkrijgt men één of meer bepaalde goederen.
Art. 3:80 lid 3 BW somt op, en koppelt ook hier de manieren van verkrijging van de
wet:
 Overdracht
 Verjaring
- Verkrijgende en bevrijdende verjaring. Indien men gedurende een bepaalde tijd
bezitter te goeder trouw is van een bepaald goed, kan men door middel van
verkrijgende verjaring rechthebbende worden van het bewuste goed (art. 3:99).
Bevrijdende verjaring:
3:306 – 3:325
Waarom niet in boek 6?  Omdat slechts de rechtsvordering tenietgaat en niet de
hele verbintenis.
 Onteigening etc.
 Op de overige in de wet voor iedere soort aangegeven wijze van verkrijging

Het onderscheid tussen deze 2:
- De rechtsopvolger onder algemene titel zet de juridische positie voort van zijn
rechtsvoorganger. Dit betekent dat zowel de actieve als passieve
vermogensbestanddelen overgaan: niet alleen de goederen, maar ook de schulden.
- Bij verkrijging onder bijzondere titel heeft een verkrijging alleen betrekking op het
betreffende goed zelf.

Tenietgaan van beperkte rechten: art. 3:81 lid 2 BW EIGENDOMSVERKRIJGING
Derivatieve wijzen van eigendomsverkrijging: