Biologie Samenvatting Vwo 4 Thema 4 Evolutie

Dit is een Biologie Samenvatting voor Vwo 4 uit het boek Biologie Voor Jou over Thema 4, Evolutie.

Preview samenvatting (3 van de 16 pagina's)

Biologie samenvatting thema 4 evolutie
§1 - Ontwikkeling van het leven
Leerdoelen:
➔ Je weet uit welke periode de eerste levende organismen op aarde stammen.
➔ Je kunt het ontstaan van prokaryoten en eukaryoten beschrijven.
➔ je kunt het ordeningssysteem van organisme beschrijven en toepassen.
Ontwikkeling van organismen op aarde van oud ➡ jong:
1. Eerste eencel ige
2. Eerste meercel ige
3. Eerste landplanten
4. Eerste gewervelden
5. Eerste zoogdieren en vogels
6. Mensen
* 7 De vaatbundels in planten zorgden voor een betere transport van stoffen door de hele
plant, wat uiteindelijk leidde tot grotere planten
* 8 Reptielen waren de eerste gewervelde landdieren, die niet afhankelijk waren van het
waren. Hun eieren bevatte een schaal wat bescherming gaf tegen uitdroging.
* 10 Zoogdieren en vogels zijn warmbloedig. Dit zorgde ervoor dat er na de
klimaatverandering veroorzaakt door de meteorietinslag dat zoogdieren en vogels konden
overleven. Voor dinosauriërs was dit een ander verhaal.
Voor het ontstaan van eencel ige organismen ontstond eerst een chemische evolutie. De
atmosfeer rondom de aarde bevatte lange tijd geen zuurstof. Het werd daarom ook de
oeratmosfeer genoemd.
↓→ Methaan, stikstof, waterdamp, koolstofmonoxide, waterstofgas, ammoniak en
waterstofsulfide (anorganische stoffen)
↓ Door toevoer van elektrische ontlading, uv-straling en meteoriet botsingen ioniseren de
stoffen
↓Hieruit ontstaan dan organische stoffen: koolstof, waterstof, stikstof en zuurstof
(Het Mil er-urey experiment bootste dit na)
anorganische stoffen zijn te vinden in levenloze natuur, maar ook organismen. Deze stoffen
zijn opgebouwd in kleine en eenvoudige moleculen
organische stoffen zijn vaak te vinden in organismen. Ze zijn het tegenovergestelde van
anorganische stoffen.
3 theorieën voor het ontstaan van levende cel en:
1. verdamping in binnenzee → indikking → organische oersoep → kleine organische
moleculen werden groot → protobionten (druppeltjes) → eerste cel en met DNA
2. Protobionten zijn ontstaan uit black smokers → op de bodem, 400*C en hoge druk
3. Levende cel en afkomstig uit de ruimte
Zelforganisatie (theorie 1): ontstaan eenheden met nieuwe eigenschappen op hoger
organisatieniveau.
↓Celdifferentiatie
↓apoptose
Prokaryote organismen: eencel ige organismen zonder celkern of zichtbare organel en
↓ DNA ligt los in het cytoplasma
↓ Eerste prokaryoten waren anaeroob → kunnen overleven zonder zuurstof
↓ Ook waren ze heterotroof → halen energie uit afbraak en opname van organische stoffen
uit de oersoep
*Heterotrofe organismen kunnen geen organische stoffen produceren uit anorganische
stoffen
Cyanobacteriën/Blauwalg:
↓ In staat om fotosynthese uit te voeren
↓ Autotrofe organismen → hebben al een anorganische stoffen nodig → wordt omgezet in
organische stoffen
*Cyanobacteriën produceren zuurstof → giftig voor anaerobe organismen
Aerobe heterotrofe bacteriën gebruiken beschikbare zuurstof om opgenomen energierijke
organische stoffen af te breken.
Eukaryoten zijn cel en met een celkern, dubbele membranen en organel en → ontstaan
door endosymbiosetheorie ↓
Overeenkomsten tussen mitochondriën en chloroplasten:
1. Kringvormige DNA-molecuul
2. Dubbel membraan
3. Celdeling hetzelfde als bij prokaryoten
4. Kunnen niet gevormd worden door cytoplasma van planten en dieren
5. DNA lijkt het meest op die van nu levende bacteriën.
De biodiversiteit op aarde wordt ingedeeld in een ordeningssysteem
↓ Taxonomen onderzoeken en beschrijven de verwantschap van organismen
1. uiterlijke kenmerken
2. cel en (morfologie)
3. moleculaire eigenschappen
Bacteriën / archaea: eencel ige zonder celkern of membranen begrensde organel en →
prokaryoot.
Eukaryoten
● schimmels, planten en dieren
● *mitochondriën en planten chloroplasten
● meercel ig
● schimmels en dieren → heterotroof
● planten → autotroof
Taxonomie:
volgorde
1. Stam
2. Klasse
3. Orde
4. Familie
5. Geslacht
6. Soort
Binaire naamgeving:
Geslachtsnaam met hoofdletter - soortaanduiding