Duits Literatuurgeschiedenis Samenvatting VWO

Samenvatting over de Duitse literatuurgeschiedenis van de Middeleeuwen t/m de 20 eeuw. Bij elke periode is een kort stukje belangrijke bijbehorende geschiedenis samengevat en de bijbehorende literatuur van die periode. (Zoals 'die Klassik', 'Sturm und Drang', de Verlichting, de barok etc.)

Preview samenvatting (2 van de 8 pagina's)

Literatuurgeschiedenis Duits Middeleeuwen (circa 500-1500) Deze periode noemen we de middeleeuwen omdat men deze beschouwde als een duistere
tussentijd tussen de tijd van de klassieke beschaving en de nieuwe tijd.
Door de volksverhuizingen trokken mensen weer naar het platteland en stagneerde de
handel. Een deel van de klassieke beschaving werd wel behouden, dankzij de kloosters. Het Latijn
(taal van de Romeinen) bleef de voertaal binnen de kerk, zo konden literaire werken
bewaard blijven. Buiten de geestelijkheid kon bijna niemand lezen of schrijven. Verhalen werden daarom
mondeling overgeleverd. Gevolg: overgeleverde teksten veranderden in de loop van de tijd. De eerste geschreven Duitse literatuur ontstond rond 750. Pas in de negende eeuw werd
deze literatuur door monniken op papier gezet. Het thema was het bekeren van de
Germanen tot het christendom. Een van de belangrijkste werken uit deze tijd is het
Hildebrandslied. Hoe dit verhaal afloopt blijft onduidelijk, omdat de tekst plotseling ophoudt.
Soms gebruikten monniken lege pagina’s voor praktische tips zoals toverspreuken. Riddercultuur
Vanaf de twaalfde eeuw vormden de ridders de belangrijkste stand in Duitsland.
Daardoor werd de ridderroman erg populair. Deze gingen vaak over de verheven, hoofse
liefde van ridders voor onbereikbare vrouwen. Ook lieten veel dichters uit de riddertijd zich
inspireren door Franse voorbeelden.
Nibelungenlied: Belangrijkste middeleeuwse heldenepos. De onbekende schrijver
liet zich juist niet door Franse voorbeelden inspireren. Beschrijft de ondergang van
het Bourgondische hof in de Duitse stad Worms in 436. Omdat het Nibelungenlied
eeuwenlang van generatie op generatie werd doorverteld voor het kort na 1200 op
schrift werd gesteld, is het onduidelijk in hoeverre de tekst verwijst naar historische
gebeurtenissen.

Bekendste Duitse ridderroman: Parzifal (geïnspireerd door Frankrijk). Dit was een
Arthurroman geschreven door Wolfram von Eschenbach en gaat over de mythische
Keltische koning Arthur en zijn ridders van de ronde tafel. Ook de dichtkunst werd rond 1200 volop beoefend. Een populair genre was het minnedicht
of liefdesgedicht. Thema is de liefde voor een onbereikbare adel ijke dame. Walther von der
Vogelweide was de bekendste dichter uit deze periode. In de 14e eeuw kwam er een eind aan de bloeitijd van de ridderromans doordat de
ridderstand aan betekenis verloor door de opkomst van de steden. In de steden ontstond na
1350 een burgerlijke literatuur.
16e en 17e eeuw (circa 1500-1720) In de 16e eeuw bleven de Duitse landen economisch en cultureel achter omdat de rol van
de keizer er was uitgespeeld en ze een rommelige lappendeken vormden van gebieden
waar hertogen, graven en bisschoppen het voor het zeggen hadden. Deze verschil ende
landjes bevochten en beconcurreerden elkaar. Rond 1500: Renaissance in Europa. Herbeleving van de Klassieke oudheid.
Ideeën: de mens staat centraal en niet het leven na de dood, maar het leven op aarde.
Geleerden bestudeerden klassieke teksten en kwamen erachter deze veel wijsheden
bevatten. Deze ‘humanisten’ vonden dat je de Bijbel kritisch moest kunnen lezen. Twee belangrijkste Duitsers uit deze tijd
1. Johannes Gutenberg: uitvinding van de boekdrukkunst. Hierdoor konden
humanistische ideeën makkelijker en snel er verspreid worden.
2. Martin Luther: hij was tegen de aflaathandel en bekritiseerde de rijkdom waarin de
geestelijken leefden, de geestelijkheid had teveel macht. Leidde tot de protestantse
Reformatie. Luther zorgde zelf ook voor een soort Renaissance, want in Duitsland
herontdekte hij de Bijbel; hij vertaalde de Bijbel in het Duits; de Lutherbijbel (1534).
Hij vond dat de ‘gewone’ gelovigen de Bijbel ook moesten kunnen lezen. Zijn ideeën
konden snel verspreid worden door de uitvinding van de boekdrukkunst.

Duitse vorsten kwamen in opstand om de macht van de keizer Karel V te breken. 1555
Godsdienstvrede van Augsburg: Duitse vorsten mochten zelf de godsdienst bepalen in hun
eigen gebieden. Gevolg: Dertigjarige Oorlog. Er was geen eenheid in de Duitse landen. Hierdoor ontstonden
hongersnoden en besmettelijke ziekten. Reactie op de Reformatie: de barok. De katholieke kerk probeerde terrein terug te winnen.
Deze vierde vooral in Zuid-Duitsland hoogtij, omdat de katholieke kerk daar nog volop
staande waren gebleven. De barok uitte zich vooral in de bouwstijl van kerken: weelderig,
veel versieringen en veel bladgoud. Schilderijen zijn heel dramatisch. Onderwerpen in de
barok: lijden en wel ust. Maar ze zagen ook de vrolijke kanten van het bestaan: ‘morgen kan
het al emaal voorbij zijn.’
Belangrijk persoon: Johann Sebastian Bach.

Literatuur
Werd in deze periode bedreven in taalgenootschappen = Sprachgesel schaften.
Hooggeplaatste heren kwamen hier samen om literatuur te ‘maken’. In de
Sprachgesel schaften werd veel aandacht besteed aan regels voor verzorgd taalgebruik,
waardoor ze bijdroegen aan de ontwikkeling van een uniforme Duitse taal. Originaliteit was
niet belangrijk.
Belangrijke schrijvers:
Andreas Gryphius