Geschiedenis (Feniks) 3 vwo hoofdstuk 4

Een geweldige samenvatting!! Niet te lang, wel alle informatie die belangrijk is staat er in. Netjes afgewerkt en in een begrijpelijke taal geschreven.

Preview samenvatting (2 van de 7 pagina's)

4.1 De Russische piramide
Waardoor kwamen in tsaristisch Rusland het socialisme en het anarchisme op?

1. De tsaar en zijn familie (miljarden aan Russische grond en bezit).
2. Kerkvorsten (door de Tsaar benoemd, hoofd kerk).
3. De adel (bojaren, grootgrondbezitters).
god bepaalde dat zij boven de Russen staan, verzet is zinloos. verzet leidt tot lijfstraffen of
verbanning Siberië.
4. Middenklasse of bourgeoisie (winkeliers etc.)
= haalden ideeën over maatschappij en politiek uit het westen.
5. Industrie-arbeiders
6. Boeren (‘lijfeigenen). Veruit de meeste mensen waren boer en woonden in de mir. De mir was een
dorpsgemeenschap waarin veel families samenleefden. De boeren in deze mir waren
allemaal lijfeigenen. Lijfeigenen zijn boeren die eigendom zijn v/d heer. Deze mag hen
verkopen, straffen of zelfs inzetten tijdens dobbelspelletjes. Grootgrondbezitters,
bojaren genoemd, waren de kerk, adel, incl. de tsaar.

Anarchisme & boerensocialisme
Er ontstond veel ontevredenheid en kritiek op de Russische samenleving. ‘Er moest iets
veranderen, vonden velen’. Hierdoor kwamen er veel verschillende ideeën over hoe er
verandering moest komen:

Michael Bakoenin (1814-1876) & de anarchisten
Ideologie die tegen elke vorm van georganiseerde regering is. Kleine gemeenschappen
(de mir’s) van boeren of fabrieksarbeiders die samen de fabriek of de landbouwgrond
moeten bezitten + het afschaffen v/d tsaar. Zijn opvatting heette het anarchisme, ‘zonder
regering’. Gebruiken geweld als zij hun doelen niet bereiken. Narodniki
Anarchisten-socialisten (=hoogopgeleide groep met revolutionaire ideeën), die de mir
als bestuurseenheid zagen. Ze streefden naar een rechtvaardige democratische &
socialistische samenleving. De boeren zouden actie ondernemen, maar deden dit niet. Socialistische Revolutionaire Partij
De boeren waren de motor van een socialistische revolutie.
Met een revolutie moest de Tsaar en de standenmaatschappij worden afgeschaft.
 meer gelijkheid

Marxisme
 Heersende & onderdrukte klasse (bourgeoisie & proletariaat).
 Tegen gebruik van geweld.
De Duitse filosoof Karl Marx had zijn hoop op de fabrieksarbeiders gevestigd. Volgens
hem hadden de boeren het zo ellendig, dat ze vanzelf in opstand zouden komen om hun
fabrieken tot gemeenschappelijk bezit te maken (marxistisch-socialisme).
Socialisme
- 19e eeuw
- verzamelnaam voor een stroming die gelijkheid nastreefde. In Rusland door de
Marxisten wordt de Russisch Sociaaldemocratische Arbeiders partij opgericht. Willen
dus revolutie, voor verandering. Populair onder boeren en arbeiders.

Economische ontwikkeling & expansiepolitiek
In 1861 besloot de tsaar om puur economisch reden de lijfeigenschap op te zeggen. Maar
in de praktijk bleef de boer onvrij (de heer moest eerst aan de edelman de schuld
betalen voordat de boer vrij was). Tsaar Alexander II raakt verwikkeld in Krimoorlog, hij
probeert te moderniseren. Maar hij wordt vermoord door de Narodniki in 1881.
Troonopvolger Alexander III moderniseert verder.
 De arbeiders kregen het even zwaar als de boeren.
 Industrie komt op in Rusland. (treinen)
 Graan was alleen voor export - > misoogst - > hongersnood 1891.
Het grootste ontwikkelingsproject was de aanleg v/d Trans-Siberië-Expres (1890),
onder Alexander III begonnen en door Nicolaas II voortgezet.
 Negatief: interesse in delen van China bv. Korea, dit leidde tot een conflict met
Japan.
 Positief: transport gaat sneller & Rusland werd verbonden met gebieden in het
Verre Oosten.
Nicolaas II stimuleerde de ontwikkeling van boeren tot vrije, markgerichte
zelfstandigen, de koelakken.

Marxisten
Er was genoeg industriële ontwikkeling volgens Russische Marxisten. De Russische
Sociaaldemocratische Arbeidersgroep (RSDAP) werd opgericht. Vladimir Lenin (1870-
1924) was een van de leiders van RSDAP. Maar het zorgde voor een scheuring van partij
in 1903:
 Bolsjewieken: meerderheid binnen RSDAP die de revolutie zelf willen beginnen:
revolutie en verandering van bovenaf, begint bij de partij namens de
arbeidersklasse (worden later communisten genoemd).
 Mensjewieken: minderheid binnen RSDAP. Willen wachten tot de revolutie, van
onderaf bij, begint bij de arbeiders voor de revolutie.

4.2 – De drie revoluties
Hoe veroorzaakte WOI de Russische revolutie?
Revolutie van 1905
In 1905 waren de spanningen zo hoog in Rusland, dat er (toen Rusland een
vernederende nederlaag leed tegen Japan), een revolutie uitbrak, de revolutie van 1905.
Indirecte oorzaak
Trans-Siberië-Expres - > conflicten met Japan. Er was ontevredenheid over
onderdrukking, armoede en lijfeigenschappen.
Directe oorzaak
Aanbieden van een smeekschrift aan de tsaar. Tijdens een democratie (9 januari 1905).
Begon als een vreedzame demonstratie ‘vaderje Tsaar’. maar er werd met geweld op de
demonstranten gereageerd.

Download alle 7 pagina's voor € 9,49

Document in winkelwagen

Document rapporteren

€ 9,49

Document in winkelwagen

Niet tevreden? Geld terug
Document direct te downloaden
€ 0,50 korting bij betalen met saldo

Specificaties

Niveau: Middelbare school
School: VWO
Opleiding: Cultuur en Maatschappij
Vaknaam: Geschiedenis
Studiejaar: vwo 3
Boek
Naam boek: De Feniks
ISBN: 978 90 06 46612 6
Hoofdstukken: hoofdstuk 4
Druk: tweede druk
Auteur: Robert Boonstra, Cor van der Heijden, Raymond de Kreeks & Idzard van Manen
Document
Rubriek: Samenvattingen
Gemaakt op: 20-02-2021
Type: .pdf
Pagina's: 7
Taal: Nederlands