De oudere volwassenheid

De sociale en persoonlijkheidsontwikkeling in de volwassenheid
De psychosociale theorie van Erikson
Het grootouderschap
Binnen de grootouderrol – 3 componenten
De pensionering
Verlies en rouw/levenseinde
Kübler-Ross: 5 stadia

Preview samenvatting (3 van de 5 pagina's)

De oudere volwassenheid
De sociale en persoonlijkheidsontwikkeling in de volwassenheid
De psychosociale theorie van Erikson
Levensfase: rijpheid
Kernconflict: ego-integriteit vs. wanhoop
 Ze beseffen dat ze de laatste generatie zijn, ze zien familie overlijden
 Hier allemaal goed mee om kunnen, integratie van vreugdevolle en droevige gebeurtenissen
tot een gevoel van een zinvol bestaan = ego – integriteit
 Niet mee om kunnen, geen vrede nemen met geleefde leven, wrok en jaloezie = wanhoop
Omgevingsaspecten: bredere samenleving
Egosterkte: wijsheid
Het grootouderschap
Grootouder worden = belangrijke levensgebeurtenis, rond de leeftijd van 50 à 55 jaar  nieuwe
posities in het familienetwerk.
 Bron van vreugde maar komt soms als een verrassing, minder vreugdevol
Betekenis grootouderschap:
Centrale plaats in het leven => identiteitsvorming
Grootouders worden gewaardeerd in hun rol
Familieleven wordt verder gezet
Hernieuwde betrokkenheid bij het eigen verleden: herbeleven van eigen kindertijd
Verwennen van de kleinkinderen Het grootouderschap als belangrijke levensgebeurtenis met rechten en plichten
1e kleinkind geboren => nieuwe posities in familie  rechten en plichten aan verbonden:
Sommigen van die rechten en plichten opgelegd door de maatschappij
Invulling ervan varieert, o.i.v. persoonlijke, familiale en maatschappelijke factoren
Grootouderschap = bron van kansen en belemmeringen van de persoonlijke ontwikkeling
De grootouderrol
In de maatschappij zijn er allerlei soorten sociale rollen.
 De meeste kan je kiezen
 De grootouderrol krijg je
 Meestal komt de grootouderrol op tijd (50j.)
 Komt deze rol op tijd, te vroeg of te laat? Wat speelt mee?
o Leeftijd
o Beroepsrol
o Ouderrol
o Partnerrol
 Als te vroeg ervaren: wanneer de oudere volop bezig is met uitbouwen van nieuwe baan of
nog opvoeding van eigen kinderen
Binnen de grootouderrol – 3 componenten:
1. Betekenis van het grootouderschap voor de grootouders
o De algemene betekenis die grootouders aan hun grootouderschap geven
onderverdeeld in 5 dimensies:
 Centraliteit (grootouderschap centraal in het leven, datgene waarrond de
oudere zijn identiteit opbouwt en zijn zin voor het bestaan uithaalt)
 Grootouder als gewaardeerde oudere (grootouders als wijze, gerespecteerde
en gewaardeerde leden van de samenleving, geven wijze raad aan
kleinkinderen, geven kennis en ervaringen door)
 Onsterfelijkheid van de familie (familielijn wordt verdergezet)
 Hernieuwde betrokkenheid bij het eigen verleden (plezier aan het ophalen of
herbeleven van vroegere ervaringen via de relatie met kleinkinderen,
grootouder blikt via het kleinkind terug naar zijn eigen grootouders)
 Toegevendheid en inschikkelijkheid (grootouder houdt ervan de
kleinkinderen te verwennen) 2. Het gedrag kenmerkend voor de grootouder
o 5 stijlen
 Formele stijl (houden zich op de achtergrond, geven geen advies aan
kinderen voor opvoeding, geïnteresseerd in kleinkinderen, verwennen hen,
spelen nooit de rol van surrogaatouder)
 Pleziermakers (spelen met kleinkinderen, brengen groot deel van hun vrije
tijd samen door)
 Afstandelijke grootouder (welwillend en betrokken, houdt zich op de
achtergrond, enkel contact op speciale gelegenheden)
 Vervangouder (primaire verzorgers van kleinkinderen, ze staan voor het
grootste deel in voor de verzorging, opvang en opvoeding)
 Reservoir van familiewijsheid (geeft competenties door aan volgende
generatie)
3. De tevredenheid van het grootouderschap
o Beïnvloedende factoren:
 Geslacht: grootmoeders meer tevreden
 Leeftijd kleinkinderen: ouderen van jongere kleinkinderen meer tevreden
 Mate van verantwoordelijkheid voor zorg: verantwoordelijk voelen =meer
tevreden
 Frequentie van contact/geografische afstand
 De rol van de ouders: ouder – grootouder slechte band = kleinkind –
grootouder slechte band
Overgrootouders = kleinkinderen worden groot, krijgen zelf kinderen, grootouders worden
overgrootouders.
De pensionering
55-65 jaar: beslissen op welk moment je wilt stoppen met werken
Verschillende factoren spelen een rol:
Opgebrand zijn
Gezondheid verslechtert
Bonus of extra pensioen
Jobinhoud
Wetgeving
Stadia van pensionering:
1. Wittebroodsweken
o Nieuwe activiteiten ontplooien die voordien niet mogelijk waren
2. Teleurstelling
o Pensioen voldoet niet aan verwachtingen
o Missen van prikkels en gezelligheid van werk
o Moeilijk nieuwe bezigheden vinden
3. Heroriëntatie
o Wat is nog mogelijk?
o Nieuwe, bevredigende activiteiten
4. Pensioenroutine
o Tevredenheid met de nieuwe levensfase
5. Afronding
o Meer afhankelijkheid
o Verslechtering gezondheid