Hoofdstuk 16: De sociale ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de adolescentie + de volwassenheid

Identiteit: een antwoord op de vraag “Wie ben ik?”
Zelfbeeld: beschrijving van het ‘ik’
Eigenwaarde: beoordeling van het ik
Genderverschillen in eigenwaarde
Identiteitsvorming in de adolescentie: verandering of crisis?
Maatschappelijke druk en afhankelijkheid van vrienden en leeftijdsgenoten
Psychosociaal moratorium
Marcia’s theorie van identiteitsontwikkeling
model van Berzonsky
Relaties: familie en vrienden
Familiebanden: veranderde relaties binnen het gezin
Ouder – kindconflicten in de adolescentie
Relatie met leeftijdsgenoten : het belang van ‘erbij horen’
Populariteit en druk van leeftijdsgenoten in de adolescentie

De volwassenheid
De fysieke ontwikkeling
Het climacterium
Cognitieve ontwikkeling
Het postformeel denken
Evolutie van intellectuele vermogens
De sociale en persoonlijkheidsontwikkeling
De psychosociale theorie van Erikson
De partnerrelatie
Ouderschap

Preview samenvatting (3 van de 16 pagina's)

Hoofdstuk 16: de sociale ontwikkeling en de
persoonlijkheidsontwikkeling in de adolescentie
Identiteit: een antwoord op de vraag “Wie ben ik?”
Ze worden zich bewust over de nieuwe plek die ze in de maatschappij en in het leven moeten
veroveren.
“Wie ben ik? Waar hoor ik bij?”
 De redenen voor deze vragen: intellectuele vermogens worden volwassener
o Ze zien het verband nu beter tussen de identiteit uit hun jeugd & hun toekomstige
identiteit
o Identiteit nu belangrijker => te maken met ingrijpende fysieke veranderingen in de
puberteit
Overgangsperiode van status van het kind en status van de volwassene = interimstatus
Verschillen tussen werkende en studerende jongeren:
Werkende jongeren
o Minder theoretisch gevormd
o Snellere identificatie met ‘volwassenen’
o Geen school als bindend element
o Soms specifiek consumentengedrag
Studerende jongeren
o Meer theoretisch gevormd
o Langer interimstatus
 Economische afhankelijkheid en gebonden aan huisregels = onvrij gevoel
o School als bindend element
o Emancipatieproces vaak langer en dieper ingrijpend
 De grens naar de volwassenheid vervaagt meer
 De adolescentie wordt verlengd
Zelfbeeld: beschrijving van het ‘ik’
Adolescenten gaan zichzelf op een meer gestructureerde & samenhangende manier zien. Ze zien
verschillende aspecten van het ‘ik’ tegelijkertijd.
 Fysiek + sociaal + schoolgebonden zelfbeeld
 Zelfbeschrijvingen veranderen in de loop van de ontwikkeling
o Fysieke en activiteitgebonden kenmerken bij het jonge kind > sociale en psychologische
kenmerken in de adolescentie
Begin van adolescentie: ze willen zichzelf graag op een bepaalde manier zien
Einde van adolescentie: ze leggen zich neer bij het feit dat verschillende situaties verschillende
gedragingen & gevoelens oproept
Eigenwaarde: beoordeling van het ik
‘weten’ wie je bent & ‘accepteren’ wie je bent  2 verschillende dingen (beseffen wie je bent wilt nog niet zeggen
dat je er gelukkig mee bent)
De cognitieve vorderingen (in staat onderscheid te maken tussen ≠ aspecten van het ik) zorgt dat ze die
aspecten ook op verschillende manieren kunnen beoordelen.
Genderverschillen in eigenwaarde
Welke factoren zijn bepalend voor de eigenwaarde?
 Gender
o Vroeg: eigenwaarde van meisjes lager en kwetsbaarder
o Meisjes maken zich vroeg meer zorgen over hun uiterlijk, sociale succes,
schoolprestaties
o Jongens hebben ook hun kwetsbare kanten: ze hebben het gevoel dat ze altijd stoer en
zelfverzekerd moeten overkomen > tegenslag = voelen zich rot en incompetent
Sociaal – economische status en eigenwaarde
 Hogere sociaal – economische status = meer eigenwaarde
o Statusgerelateerde factoren die iemands reputatie en eigenwaarde vergroten spelen
misschien een rol
Etnische verschillen en eigenwaarde
 Afro – Amerikanen hebben minder eigenwaarde dan Amerikanen van Europese origine
 Verklaring:
o Maatschappelijke vooroordelen zouden worden opgenomen in het zelfbeeld van
degenen die het onderwerp zijn van die vooroordelen  Later onderzoek: eigenwaarde van Afro – Amerikanen verschilt weinig van blanken
 Verklaring:
o Sociale bewegingen binnen Afro – Amerikaanse gemeenschap bevorderen etnische trots
& hebben positief effect op de eigenwaarde van Afro – Amerikaanse adolescenten
 Verband tussen sterk besef van etnische identiteit & groter gevoel van eigenwaarde bij Afro –
Amerikanen en Latijns – Amerikanen.
Eigenwaarde wordt niet alleen bepaald door etniciteit.
Sommigen zien ook naar het samenspel tussen gender & etniciteit = ethgender
 Afro – Amerikaanse en Latijns – Amerikaanse mannen hebben grootste gevoel van eigenwaarde
 Aziatisch – Amerikaanse en Idiaans – Amerikaanse vrouwen zitten op het laagste niveau
 Niet – westerse allochtonen lager
 Hoogopgeleide niet – westerse allochtonen voelen zich gefrustreerd:
o Frustratie door hoge toekomstverwachtingen
o Worden gediscrimineerd
o Minder kans op goedbetaalde baan dan autochtone leeftijdsgenoten van vergelijkbaar
niveau
Identiteitsvorming in de adolescentie: verandering of crisis?
Zoektocht naar eigen identiteit leidt soms tot identiteitscrisis (kunnen in grote psychische problemen
raken).
Adolescentie in stadium van identiteit – vs. – identiteitverwarring
 Proberen erachter te komen wat hen uniek maakt, kunnen ze steeds genuanceerder door de
cognitieve vooruitgang (zoeken naar ego – identiteit)
 Ontdekken zwakke en sterke punten => welke rol kunnen ze het beste spelen in hun toekomstig
leven?
 Gaan verschillende rollen en keuzes uitproberen om te zien of ze aansluiten bij hun capaciteiten
of zelfbeeld
 Proberen te begrijpen wie ze zijn door keuzes te maken m.b.t. hun persoonlijke, beroepsmatige,
seksuele en politieke overtuigingen
 Vastlopen in pogingen? Kunnen disfunctionele richtingen inslaan
o Hun zelfbeeld wordt diffuus, het lukt hen niet om een centrale, eenduidige
kernidentiteit op te bouwen.