Hoofdstuk 7: De sociale ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de babytijd

De basis van sociaal gedrag
Emoties in de babytijd
De ontwikkeling van het ik (zelfbesef)
Social referencing
Theory of mind
Relaties aangaan
Hechting
Konrad Lorenz
John Bowlby
Vreemdesituatieprocedure van Ainsworth
De totstandkoming van hechting
Interactie met baby’s: ontluikende relaties
Verschillen tussen baby’s
Persoonlijkheidsontwikkeling
Temperament: stabiele factoren in het gedrag van het kind
Gender

Preview samenvatting (3 van de 10 pagina's)

Hoofdstuk 7: de sociale ontwikkeling en de
persoonlijkheidsontwikkeling in de babytijd
Door sociale interactie leren baby’s nieuwe vaardigheden van leeftijdsgenootjes.
 Kleine kinderen hebben een vermogen om van andere kinderen te leren, en dat hun
interacties met andere een rol spelen bij de ontwikkeling van hun sociale en emotionele
vaardigheden
De basis van sociaal gedrag
Emoties in de babytijd
Fundamentele gezichtsuitdrukkingen in de meest uiteenlopende culturen gelijk.
Non – verbale uitdrukking van emoties (non – verbale codering) blijft het hele leven ongeveer gelijk
 Conclusie: we worden geboren met het vermogen basale emoties te uiten
Breed scala aan emotionele expressies.
 Ouders denken dat ze bij hun baby’s belangstelling en vreugde ontwaard hebben op 1m.
 … van de ouders dat het kind … getoond heeft:
o 84% - woede
o 75 % - verbazing
o 58% - angst
o 34% - verdriet
 Belangstelling, stress en walging vanaf de geboorte, de rest later
 Mate van emotionele expressiviteit kan verschillen
 Kinderen uiten op dezelfde manier non – verbale emoties als volwassene  wil nog niet
zeggen dat ze hetzelfde beleefd worden
o Non – verbale uitingen kunnen bij kinderen emotieloos zijn
o Andere denken het is wel emotievol (differentiële emotietheorie = emotionele
uitingen weerspiegelen emotionele ervaringen & helpen emoties zelf reguleren)
o Naarmate kinderen ouder worden gaan ze steeds beter worden in het beheersen van
non – verbale gedragsuitingen (steeds meer verschillende emoties en emoties die ze
voelen vanbinnen steeds gedifferentieerder)
o Ze voelen dus wel degelijk de emoties intern, maar hebben beperkt
uitingsrepertoire dat groeit naarmate ze ouder worden
Gevoelsleven ontwikkeld doordat de hersenen complexer worden
o Differentiatie in emoties wanneer hersencortex de 1e 3m. in werking treedt
o 9 – 10m.: structuren groeien die het limbisch systeem vormen (systeem werkt samen
met voorhoofdskwabben die ontstaan van steeds meer soorten emoties mogelijk
maken) 2e helft van 1j.  ontwikkelen van:
o Vreemdenangst = voorzichtigheid en terughoudendheid als baby’s een onbekende
ontmoeten.
 Oorzaak: toegenomen cognitieve vermogens (onderscheid bekende &
onbekende mensen) & neiging tot begrijpen van wereld
 6 – 9m.: pogingen proberen doen wereld te begrijpen (als ze iets ontdekken
wat ze niet kunnen verklaren = angst)
 Grote verschillen tussen kinderen
 Minder bang voor onbekende vrouwen
 Positievere reactie op vreemde kinderen dan volwassenen
o Scheidingsangst = angst dat opgeroepen wordt door de afwezigheid van hun vaste
verzorger.
 Universeel
 Begint rond 7 – 8m.
 Bereikt hoogtepunt rond 14m. en neemt af
 Grotendeels dezelfde oorzaak als vreemdenangst
 Beide belangrijk teken van sociale vooruitgang
Glimlach
1e in slaap geproduceerde glimlach  weinig betekenis
 3 – 12 weken: voorspelbaar beginnen glimlachen als ze stimuli zien die hen bevallen
 1e glimlachjes willekeurig (tegen alles glimlachen wat ze leuk vinden)
 Ouder: selectiever in uitdelen van glimlachjes
 Glimlach in reactie op een andere persoon = sociale glimlach
o 18m.: vaker bestemd voor moeder en andere verzorgers dan objecten
o Volwassene reageert niet – glimlach neemt af
o Eind 2j.: glimlach doelbewust gebruiken om positieve emoties weer te geven &
gevoelig voor emotionele uitingen van anderen
Interpreteren van gezichtsuitdrukkingen en stemmen van anderen
Pasgeboren baby’s kunnen gezichtsuitdrukkingen van volwassenen imiteren zonder dat ze de
betekenis snappen.
 Vocale uitingen van emoties sneller kunnen interpreteren dan gezichtsuitdrukkingen
 5m.: vrolijke en droevige vocale uitingen kunnen onderscheiden
 6 – 8 weken: visuele perceptie van baby’s zo beperkt dat ze nog niet veel aandacht kunnen
schenken aan gezichtsuitdrukkingen
 4m.: begrijpen emoties achter gezichtsuitdrukkingen & vocale uitingen
 Baby’s hebben het vermogen:
o Emoties voort te brengen
o Emoties te interpreteren
o Effect van eigen emoties op anderen in te schatten
De ontwikkeling van het ik (zelfbesef)
< 12m.: baby realiseert zich niet dat hij een zelfstandig individu is, nog geen zelfbesef = adualisme
>12m.: ontwikkelen van zelfbesef (= bewustzijn dat je los van de wereld staat, bewust van jezelf als
onafhankelijk object)
17– 24m.: besef van hun eigen capaciteiten (zelf beseffen dat je een opdracht niet aankunt wanneer
ze beginnen huilen)
 Ontwikkeling van zelfbesef beïnvloedt door culturele opvoeding
o Opvoeding gericht op zelfstandigheid en onafhankelijkheid leidt tot vroegere
ontwikkeling van zelfbesef
18 – 24m.: bewust van eigen fysieke eigenschappen en capaciteiten (bij jonge kinderen niet alleen
fundamenteel besef, ook begin van besef hoe een geest werkt = theory of mind)
Social referencing
Social referencing = doelbewust zoeken naar gevoelens van anderen om onduidelijke
omstandigheden en gebeurtenissen te kunnen plaatsen.
 Gebruikt om betekenis van een situatie helder te krijgen door onze onzekerheid over wat er
gebeurt te verkleinen
 Vanaf 8 – 9m.
 Vrij complexe sociale vaardigheid
 Besef van anderen voor begrijpen + beseffen dat het gedrag van anderen een bepaalde
betekenis heeft in omstandigheden
 Vooral gebruiken van gezichtsuitdrukkingen van anderen
Twee mogelijke verklaringen voor social referencing:
De waarneming van de gezichtsuitdrukking roept dezelfde emotie op als degene die
uitgedrukt wordt
De baby haalt informatie uit de geobserveerde gezichtsuitdrukking maar ervaart de emotie
niet zelf  Kans op social referencing grootst wanneer situatie onduidelijk en dubbelzinnig is
Theory of mind
Theorie of mind = het vermogen om zich een beeld te vormen van het perspectief van anderen en
indirect ook van zichzelf.
 Gedachten, intenties, gevoelens en ideeën toeschrijven aan jezelf en anderen en op basis
daarvan het gedrag van anderen voorspellen en er op anticiperen
 Zoeken naar verklaringen voor de manier waarop anderen denken
 Door cognitieve groei in babytijd zijn oudere kinderen beter in staat mensen op heel andere
manieren te zien dan objecten