GZW1242 Filosofie in Actie Blok 5 colleges College 1 Filosofie in Actie Participatiemaatschappij ‘in the making’ Participatiemaatschappij:
Tekorten van overheid oplossen. Mensen zelfstandiger, mondiger,
verantwoordelijkheid voor leven, omgeving en vormgeven aan toekomst
zelfbewuste mensen, compacte en krachtige overheid die ruimte biedt en
beschermt waar het nodig is. Burgers doen zelf dingen waarvoor vroeger
organisaties verantwoordelijk waren. Van nationaal naar lokaal niveau. Voorbeelden:
Verpleeghuis zo lang mogelijk thuis wonen
Onderhoud van groen
Regelen van vervoer
Aanleggen van internet
Consequenties:
Beroep op gezondheidswetenschappers dat ze mee moeten helpen Hoe orden je een maatschappij? Maatschappelijke transities
Verzorgingsstaat (ca 1945-1985)
Staat, anonieme collectieve bescherming, solidariteit, politiek compromis
Anonieme vorm van bescherming en solidariteit al het geld gaat naar het
potje en je weet niet van wie het geld komt, geen persoon aan verbonden
Antwoord op de armoede, industrialisatie arbeiders nodig, mensen nodig
die fabrieken gaan bemannen, gemoedsrust nodig om werk uit te voeren,
veel zorgen door ongelukken, col ectief pensioen: iedereen heeft recht op
AOW.
Medicalisering: zorg als je ziek bent
Geen schaamte voor uitkering je weet niet van wie het geld afkomstig is
Politiek compromis: meerderheid nodig voor wetten
Successen:
o Arbeidersklasse geïntegreerd in de maatschappij, nieuwe stabiele
middenklasse
o Groei welvaart (goeie arbeidsmarkt door gemoedsrust, beter onderwijs)
o Afname sociale ongelijkheid
Kritiek:
o Bureaucratie (formulier invullen bij ziekte, controle)
o Te duur in tijdperk van veranderende demografie
o Burgers afhankelijk van professionals gemedicaliseerde samenleving
financiële prikkel om diagnose te krijgen extra doen alsof je ziek bent
zodat je een uitkering krijgt (daar krijg je een uitkering dus geld voor)
Neoliberalisme (ca 1985-2013)
Markt, concurrentie, individu, financieel kapitalisme – aandeelhouders
Rechten, sociale wetten verminderd: zelf bijverzekeren, voor jezelf zorgen en
verzekeren
Van ziekenfonds naar markt van ziektekostenverzekeringen
Woningbouwcorporaties – gaan andere dingen doen dan sociale
woningbouw (meer vrijheid ze mogen zelf doen wat ze wil en, zelf
concurreren: markt)
Markt (wet van vraag en aanbod: goedkoper en minder bureacratischer dan
verzorgingsstaat): reparatie van mindere kanten van verzorgingsstaat
Integratie van ziekten, gehandicapten, immigranten, schuldhulpverlening …
geprivatiseerd (prestatiecontracten = geld voor succes: moeilijke geval en?)
Burger wordt consument op een markt (zelf initiatief nemen)
Nadruk op individuele verantwoordelijkheid
Ongewenste effecten privatisering/markt
o Veel privatiseringen mislukt: extra hoge kosten, bureaucratie, slechte
dienstverlening
o Sociale ongelijkheid neemt toe, burgers ervaren meer onzekerheden,
armoede
o Carte blanche voor bestuurders bedrijven (hoge salarissen, fraude,
avonturen met publiek geld, banken crisis, woningbouw crisis etc. geld
verdienen met publiek geld) – crisis in vertrouwen in bestuurders, politiek
door burgers
o Publiek geld van belastingbetalers loopt weg naar de markt,
democratische controle ontbreekt
o Conclusie: marktwerking doorgeschoten, markt doet veel taken minder
goed dan de overheid
Participatiemaatschappij (ca 2013) big society (burgers omhelzen elkaar:
samen zorgen voor een goede samenleving sociale gemeenschap i.p.v.
individu). Neoliberale agenda of verzorgingsstaat 2.0? VS of Zweden?
Wettelijke kaders: drie decentralisaties
o Participatiewet (integratie arbeidsgehandicapten reguliere arbeidsmarkt)
o Van AWBZ naar WMO 2015 (o.a. GGZ eerst zelf doen; zorg van recht naar
voorziening)
o Jeugdwet (minder specialistische jeugdzorg)
Idealen participatiemaatschappij
o Burgerverantwoordelijkheid & burgerkracht
o Grotere rol civil society in zorg voor elkaar en voor de omgeving (familie,
vrienden, wijk, vrijwil igers – affectief burgerschap) maatschappelijk
vertrouwen
o Demedicalisering (zorg als je geen netwerk hebt) & extramuralisering
(mensen uit de instel ingen): iedereen (ziek, handicap, oud) moet
meedoen
o WMO zorg: van recht naar voorziening (niet gelijke monniken, gelijke
kappen)
o Professionals: niet helpen, maar activeren: maatwerk: focus op wat
mensen welk kunnen en niet op problemen zelfredzaamheidsmatrix
(instrument om inventariseren wat mensen nog zelf kunnen
(zelfredzaamheid) en geen focus op problemen)
Kritiek participatiemaatschappij:
o Bezuinigingsoperatie – gemeentes krijgen wel taken, maar geen geld en
geen vrijheid