Complete verzameling opdrachten Vaderlandse Geschiedenis

Complete verzameling van de opdrachten van het vak Vaderlandse Geschiedenis (VG). Netjes gesorteerd, onderverdeeld in titels en goed te navigeren door de inhoudsopgave.

Preview document (3 van de 25 pagina's)

Inhoud
Opdracht 1 ............................................................................................................................................... 2
Opdracht 2 ............................................................................................................................................... 4
Opdracht 3 ............................................................................................................................................... 6
Opdracht 4 ............................................................................................................................................... 8
Opdracht 5 ............................................................................................................................................. 10
Opdracht 6 ............................................................................................................................................. 12
Opdracht 7 ............................................................................................................................................. 14
Opdracht 8 ............................................................................................................................................. 16
Opdracht 9 ............................................................................................................................................. 18
Opdracht 10 ........................................................................................................................................... 20
Opdracht 11 ........................................................................................................................................... 22
Opdracht 12 ........................................................................................................................................... 24
Opdracht 1
Vragen bij artikel
1. Het artikel begint met een beschrijving van een gravure van de troon van Alva. Leg uit welke
functie dit heeft in het betoog van Van Nierop.
Deze beschrijving van de, duidelijk opstandelingen gezinde, gravure geeft een goede inleiding in
het onderwerp en de vraagstukken van de tekst. De toelichting die hij geeft op de aspecten
maakt voor de lezer duidelijk waar de tekst over zal gaan.
Door eerst te schetsen hoe de gravure opgevat kan worden en daarna ook wat men kan zien aan
wat er niet in staat, geeft Van Nierop een goede inleiding op het vraagstuk wat betreft de
overzichtelijkheid van de Opstand (“[…] is het mogelijk een patroon te onderscheiden in wat […]
een warboel van feiten moet lijken.”).
2. A. Wat wordt op p. 207 bedoeld met ‘dit nationale en conciliante beeld van de Opstand’?
Dit verwijst naar het idee dat de Opstand als motivatie had om een onafhankelijke natie te vormen
door een strijd tegen de onderdrukkende Spanjaarden; een beeld dat eenzijdig is en
hoogstwaarschijnlijk ook niet helemaal klopt. Maar nodig was als vereniging in tijden van een
verdeelde samenleving.
B. Waarom is een nationale interpretatie niet goed houdbaar?
Ten eerste omdat de uitkomst van een nieuwe staat niet was waar de Opstand om was begonnen
(dat zou geloofsvrijheid, gewetensvrijheid en meer privileges zijn). Ten tweede omdat de Opstand niet
begon als een oorlog tussen twee staten maar eerder als een burgeroorlog waarbij de mensen in de
gewesten vochten tegen hun landsheer Filips II.
3. A. Welke rol speelden economische factoren volgens Van Nierop?
Van Nierop denkt niet dat men bewuste keuzes heeft gemaakt voor materieel gewin. Het was
namelijk vaak niet duidelijk wat gevolgen zouden zijn van keuzes. Amsterdam profiteerde van de
Opstand maar Willem van Oranje werd straatarm.
Verder ontkracht Van Nierop de onderbouwing van Van der Wee door aan te tonen dat er niet een
direct verband staat tussen toenemende welvaart en kiezen voor het calvinisme.
Van Nierop stelt wel dat de economische structuur van de gewesten een belangrijke rol speelde (het
dichtbevolkte westen tegenover het agrarische oosten).
B. Onderschrijft hij daarmee de visies van Pirenne en Kuttner? Verklaar je antwoord.
Van Nierop onderschrijft daarmee niet de visies van Pirenne en Kuttner. Zij stellen dat economische
factoren in de Opstand vooral het individu beïnvloedde, terwijl Van Nierop die factoren in grotere,
tussen gewesten spelende, verhoudingen zoekt. Denk daarbij aan bevolkingsdichtheid en
verstedelijking.
4. Leg uit waarom vooral de verstedelijkte gewesten in de Nederlanden bij de Opstand
betrokken waren.
De stedelijke gebieden waren eigenlijk de enige gebieden waar calvinisme goed kon voortleven 
intellectuele infrastructuur. Dat kon door de boekdrukkunst maar ook de scholing van mensen. Meer
mensen konden lezen, er was boekhandel, humanistische cultuur, pamfletten, en meer middelen.
De stedelijke gewesten waren ook, in tegenstelling tot de agrarische gewesten, beter in staat om op
grotere schaal te werken. Daardoor waren ze in staat om een soevereine staat te leiden.
5. Van Nierop zegt dat het staatsvormingsproces paradoxaal genoeg leidde tot enerzijds de
versterking van het centrale gezag en anderzijds tot decentralisatie van de bevoegdheden.
Leg uit hoe deze paradox begrepen moet worden.
Deze paradox ontstaat uit het geldtekort van Filips II. Hij bevorderde centralisatie door Raden en
instituten te stichten die zijn invloed en macht in de gebieden vergrootte, maar toen hij in geldnood
kwam gebruikten de Statenvergadering zijn nood om hun eigen bevoegdheden uit te breiden.
Daardoor kwamen ze losser te staan van de macht van de koning en konden ze zelf steeds meer
beslissen en uitvoeren wat zorgde voor decentralisatie.
6. Welke interpretatie moet volgens Van Nierop aan de begrippen godsdienst en vrijheid
worden gegeven?
Vrijheid moet volgens Van Nierop worden geïnterpreteerd als een constitutie die samenwerking
tussen verschillende niveaus van bestuur bevorderd en die van de landsheer eist zijn onderdanen en
hun privileges te respecteren.
Godsdienst moet volgens Van Nierop, wanneer bekeken vanuit de calvinisten, worden geïnterpreteerd
als het vervangen van het godsdienstmonopolie van de katholieke kerk door dat van de
gereformeerde.
Vragen bij tekstbron
1. Wat staat er te lezen in de tekstbron?
De straf die Balthazar Geeraerts krijgt voor de moord op Willem van Oranje.
2. Hoe is deze tekstbron opgebouwd? Welke inhoudelijke delen kun je onderscheiden?
Het eerste deel van de tekst verteld over wie het vonnis wordt geveld.
Het tweede deel van de tekst verteld over de misdaad die Geeraerts heeft begaan.
Het derde deel van de tekst verteld over wat de straf is.
3. Voor welk type onderzoek kun je deze bron gebruiken? Met andere woorden, welke
relevante historische vragen kun je aan deze bron stellen?
Hoe werden straffen geveld in de opstandige gewesten?
Hoe werkte rechtspraak in de late zestiende eeuw?
Wat voor straffen werden uitgedeeld in de opstandige gewesten?
4. Het vonnis van Balthazar Geeraerts dateert uit 1584. Hoe past deze historische bron binnen
het hedendaagse geschiedverhaal over de Nederlandse Opstand én het artikel van Henk van
Nierop?
Deze bron past niet goed in het hedendaagse geschiedverhaal over de Nederlandse Opstand. Vaak
wordt wel verteld over de moord op Willem van Oranje maar de feitelijk barbaarse straf die Geeraerts
hiervoor kreeg wordt niet vaak gedeeld. De bron past wél goed in het artikel van Henk van Nierop.
Nierop legt vaak afwegingen in zijn artikel en nuanceert. Van Nierop zou een bron als deze zeker in
zijn artikel kunnen gebruiken om bijvoorbeeld te tonen dat de Opstand niet een grote heldhaftige
strijd voor een nieuwe staat was, maar dat opstandelingen ook gruwelijke executies lieten
plaatsvinden.