Samenvatting economie mobiliteit

Samenvatting van de bundel 'Mobiliteit' van economie, de uitgever is lweo

Preview samenvatting (2 van de 8 pagina's)

Economie module mobiliteit
Hoofdstuk 1 Schaarste en ruil
§1.1 De vervoerssector Door de ontwikkeling van betere communicatiemiddelen is er meer behoefte aan vervoer. Door
sneller en goedkoper vervoer zijn we meer gaan reizen. Reizen was ooit alleen voor de rijken, nu is
het een eerste levensbehoefte. §1.2 Schaarste Economie bestudeert de behoeften die mensen hebben en de manier waarop ze in die behoeften
voorzien. Behoeftes verschillen per mens/cultuur/land. Schaarste: de spanning tussen oneindige behoeften en beperkte middelen (dagelijks taalgebruik:
als er een tekort is aan een goed, dit is absolute schaarste). Een product is schaars als er
middelen moeten worden opgeoﬀerd om het te maken. Om schaarste te verminderen, produceren
mensen goederen en diensten. Goederen zijn stoﬀelijk en diensten zijn onstoﬀelijk. Goederen en
diensten samen noemen we producten. Als producten niet schaars zijn en er dus geen oﬀers nodig zijn, spreken we van vrije goederen. Middelen waarover we beschikken, kunnen op verschillende manieren worden ingezet: de
middelen zijn alternatief aanwendbaar. §1.3 Ruil Ruil in natura
Arbeidsverdeling: mensen specialiseren zich door toe te leggen op één activiteit. Mensen doen meer ervaring op waardoor de bekwaamheid toeneemt. Door arbeidsdeling en
specialisatie ontstaan verschillende beroepen. Om ieder in zijn verschillende behoeften te
voorzien, moet er dus geruild worden. Essentieel voor een vrijwillige ruil/vrijwillige transactie is dat
beide partijen er beter van worden. Bij ruil is er een win-winsituatie. Directie ruil (ruil in natura) = de ruil van goederen tegen goederen Transactiekosten
Transactiekosten = alle kosten die gemaakt worden om een ruil tot stand te brengen en af te
wikkelen. Directe ruil gaat gepaard met hoge transactiekosten. Door de hoge transactiekosten is
directe ruil grotendeels verdrongen door indirecte ruil. Bij indirecte ruil fungeert een algemeen
begeerd goed als ruilmiddel. Geld functioneert niet alleen als ruilmiddel of betaalmiddel, we
gebruiken het ook als rekenmiddel: de waarde van producten drukken we in geld uit. Marktsector
Op een markt worden producten aangeboden door de producent en gevraagd door de
consument. Markten spelen een dominante rol in de huidige economie. Ze zorgen ervoor dar de
producten daar terecht komen waar behoefte aan die producten is. Op de markt wordt de prijs
bepaald door vraag en aanbod, waar geld als rekenmiddel dient. Naast ruilmiddel en rekenmiddel
heeft geld nog een derde functie: spaarmiddel (als de geldontvanger een deel niet consumeert).
Het zwarte circuit hoort bij de informele economie en het witte circuit bij de formele economie. Niet-marktsector
De activiteiten van de overheid en de non-profitsector rekenen we tot de niet-marktsector omdat
er voor de overheidsdiensten geen marktprijs wordt berekend of omdat de prijs niet bepaald
wordt door vraag en aanbod. De activiteiten behoren tot de formele economie. Een deel van de
activiteiten van de niet-marktsector wordt niet geregistreerd, dat is het grijze circuit. Dit behoort
tot de informele economie (bv auto wassen voor je ouders). De (niet-betaalde) activiteiten van het grijze circuit zijn te verdelen in: - Huishoudelijke arbeid - Vrijwilligerswerk - Doe-het-zelfarbeid - Directe ruil Hoofdstuk 2 Ruiltransacties en welvaart
§2.1 De welvaartstheorie Betalingsbereidheid = het maximale bedrag dat een persoon wil betalen voor een product Kosten = bestaan uit de waarde van de opgeoﬀerde schaarste middelen Baten = worden gevormd door de mate van behoeftebevrediging Bij een economische keuze worden de kosten en baten tegen elkaar afgewogen Individuen, bedrijven en de overheid maken gebruik van kosten-batenanalyses. Bij investeringen
van bedrijven liggen kosten meestal in het heden terwijl de baten in de toekomst liggen.
Overheden gebruiken kosten-batenanalyses bij de aanleg van infrastructurele projecten. Er wordt
dan gekeken of de baten van de investering opwegen tegen de kosten. Pareto-eﬃciëntie
Om te bepalen of een economie een maximale welvaart bereikt, maken welvaartseconomen
gebruik van het criterium van Pareto. In deze visie is de totale welvaart Pareto-eﬃciënt of Pareto-
optimaal als de welvaart van één persoon niet kan toenemen zonder dat de welvaart van iemand
anders afneemt. Het Pareto-criterium doet geen uitspraak over de wenselijkheid of
rechtvaardigheid van een verdeling. Kritiek
Volgens de welvaartstheorie ontstaat welvaart als gevolg van een ruiltransactie. Er is kritiek op
deze beperkte kijk op het ontstaan van welvaart. De welvaartstheorie kijkt uitsluitend naar
ruiltransacties in de formele economie. Activiteiten in de informele economie zoals het verbouwen
van eigen groenten of het opknappen van het eigen huis wordt niet meegeteld. Ook met de
schade aan het milieu wordt in de welvaartstheorie geen rekening gehouden. Door overbevissing,
uitstoot van CO2 en bodemverontreiniging wordt de welvaart van velen aangetast. Als je alleen
naar het aantal ruiltransacties kijkt, is de welvaartstheorie nogal beperkt. §2.2 Ruilen is geen huilen In de welvaartstheorie geldt het spreekwoord ‘ruilen is huilen’ niet. De ruil kan zowel de koper als
de verkoper een voordeel opleveren. Bij het uitbrengen van een bod maakt de bieder een afweging tussen kosten en baten. Leveringsbereidheid = de laagste prijs waarvoor een aanbieder zijn product wil verkopen Individuele producentensurplus = het verschil tussen de ontvangen prijs en de minimale prijs
waartegen je het product wil aanbieden en geeft het voordeel weer dat de aanbieder heeft van de
ruil. Individuele consumentensurplus = het verschil tussen het bedrag dat een koper maximaal bereid
is te betalen en de prijs die hij in werkelijkheid betaalt. §2.3 Prijsveranderingen en surplussen Het consumentensurplus van een enkele koper is het individuele consumentensurplus en het
consumentensurplus van alle kopers samen het totale consumentensurplus. Op een vergelijkbare
manier is het totale producentensurplus het producentensurplus van alle aanbieders samen. Vaak
worden de termen individueel en totaal weggelaten. Het begrip producentensurplus is niet hetzelfde als het begrip winst. Het producentensurplus van een product kun je zien als het verschil tussen de verkoopprijs en de
extra kosten per product (P-MK). §2.4 De vraag en het consumentensurplus Op een markt van volledige mededinging wordt de prijs bepaald door vraag en aanbod. De
vraagvergelijking laat zien hoe groot de vraag naar een product is bij verschillende prijzen. De
aanbodvergelijking laat zien hoeveel er wordt aangeboden bij verschillende prijzen. §2.5 Het aanbod en het producentensurplus Een aanbodlijn laat zien welke hoeveelheid een producent wil aanbieden bij een bepaalde prijs.
De aanbodlijn geeft de leveringsbereidheid van de producent weer. Of de producent het product
aanbiedt, hangt af van de marginale kosten. Als de prijs lager is dan de marginale kosten, zal de
producent niet aanbieden. De marginale-kostenlijn geeft dus aan hoeveel een producent aanbiedt
bij een bepaalde prijs. Je kunt dus concluderen dat bij volledige mededinging de marginale-
kostenlijn samenvalt met de aanbodlijn.