Biologie samenvatting havo 5 thema 4 transport biologie voor jou b

In deze samenvatting is thema 4 transport te vinden voor havo 5 leerlingen. De samenvatting is gemaakt uit het boek Biologie voor jou B, met aantekeningen uit de les en online uitleg video's.

De volgende paragrafen zijn te vinden in deze samenvatting:
§1 Transportsystemen
§2 Het hart
§3 Het bloedvatenstelsel
§4 Het bloed
§5 Weefselvloeistof en lymfe

Voor deze toets had ik een 8,1 gehaald :)

Preview samenvatting (1 van de 6 pagina's)

Thema 4 Transport
§1 Transportsystemen
Bij eencel ige organisme vindt transport plaats dor diffusie. Bij dieren is het transport circulair
en voorzien van een pomp. De plant bevat dit niet en kan het transport in twee richtingen
plaats vinden.
Transport in planten is verdeeld in twee sapstromen:
− Houtvaten die water en mineralen van de wortels naar de bladeren toe vervoert
(anorganische sapstroom).
− Barstvaten vervoeren water en assimilatieproducten vanuit de bladeren naar de rest
van de plant (organische sapstroom).
Het transport in een plant komt tot stand door een combinatie van:
− Worteldruk: door de hogere concentratie mineralen die ontstaat in de centrale
cilinder (waar de houtvaten en barstvaten liggen, de buitenste laag heet de
endodermis) verplaatst water zich van de schors naar de centrale cilinder. Het
osmotische verschil zorgt ervoor dat het water en de mineralen omhoog de plant in
wordt geduwd (afb. 1 blz. 150). Water wordt via de wortelharen opgenomen uit de
bodem en diffundeert via de schors naar de endodermis. Dit gebeurt door de
doorlaatbare celwanden, waarnaast het bandje van Caspary (niet doorlaatbaar) zich
bevindt. Het celmembraan van de endodermiscel en transporteert actief mineralen
van de wortelschors naar de centrale cilinder, waardoor de mineralen concentratie in
de centrale cilinder hoger dan in de schors. Door osmose diffundeert water naar de
centrale cilinder, deze druk noemen we de worteldruk.
− Capil aire werking: stijging van vloeistof in een smal buisje, doormiddel van
aantrekking van de watermoleculen (cohesiekrachten) en het plakken va de
watermoleculen aan de celwanden (adhesiekrachten).
− Verdamping: water verdampt vanuit de luchtholten en celtussenruimten naar buiten
via de huidmondjes. Dit water wordt weer aangevuld door de houtvaten. Er staat bij
verdamping boven in de houtvaten onderdruk, waardoor water door de houtvaten
wordt opgezogen. Planten regelen hun waterbehoefte dor de huidmondjes s ’nachts
te sluiten en overdag te openen (niet bij droogte overdag).
Barstvaten transporteren organische producten (30% sacharose) van de fotosynthese door
de plant. Deze stroom kan in al e richtingen verlopen, van suikerbron (bladeren) naar plekken
waar suikernodig is (vruchten).
Bij dieren is het transport circulair: de vloeistof stroomt rond.
− Geleedpotigen hebben een open circulatiesysteem met een buisvormig hart.
− Gewervelde dieren hebben een bloedsomloop: systeem gescheiden van andere
vloeistoffen. Met dit systeem kan het transport effectiever en over grotere afstanden
plaatsvinden dan bij een open systeem.