Geschiedenis van de psychologie, samenvatting van het boek Pioneers of Psychology (Fencher, Rutherford)

Nederlandstalige, uitgebreide samenvatting van het boek Pioneers of Psychology van Fencher en Rutherford
65 pagina's, in puntjes

Preview samenvatting (3 van de 65 pagina's)

Geschiedenis van de psychologie
1. Introductie
Waarom geschiedenis?
 We hebben alle kennis die we nu gebruiken te danken aan voorgangers uit
het verleden
 Het is belangrijk om psychologische verworvenheden uit het verleden in hun
context te zien
 Reflexiviteit: de manier waarop wij als mens naar onze “menselijke natuur”
kijken is nogal vaak gewijzigd  belangrijk om inzicht te krijgen in deze
veranderingen
Hoe?
 Verschillende benaderingen:
- Internalisme vs externalisme:
o Internalisme:
 Strikt disciplinegericht
 Alleen aandacht voor historische ontwikkelingen binnen het
vakgebied
o Externalisme:
 Vooral aandacht voor externe factoren die de ontwikkelingen
in een vakgebied hebben beïnvloed
- Great Man Approach vs Zeitgeist Approach:
o Great Man Approach:
 Geschiedschrijving gebaseerd op grote namen
o Zeitgeist Approach:
 Geschiedschrijving gebaseerd op de omstandigheden van
een bepaalde tijd
- Presentisme vs historicisme:
o Presentisme:
 Geschiedenis zien door een hedendaagse bril
 Het nu wordt gezien als de beste situatie
o Historicisme:
 Probeert verleden te reconstrueren
 Recht doen aan het verleden
o Sophisticated presentism: compromis tussen beiden
 Keuze van besproken personen in het boek gebaseerd op:
- Belangrijk voor de ontwikkeling van de psychologie
- Genoeg biografische informatie
- Samen een goede afspiegeling van de geschiedenis
- Extra aandacht voor rol van en denken over vrouwen
OORSPRONG VAN DE GESCHIEDENIS (3 vragen per hoofdstuk)
2. Antieke grondslagen
Enkele begrippen:
 Empirisme: belang van observatie en ervaringen bij het verwerven van kennis
 Nativisme: eigenschappen zijn aangeboren
 Rationalisme: vragen over de natuur, kennis en de waarheid kunnen
beantwoord worden door logica en redeneren
 Idealisme: er zit iets fundamenteler achter onze dagelijkse sensorische
ervaringen
Overzicht van de belangrijkste presocratische filosofen + gedachtengoed:
 Thales:
- 624 – 546 v.C.
- Natuurwetenschappelijke observaties: astronomie, meteorologie
- Noemde water als belangrijkste element in de kosmos
 Pythagoras:
- 570 – 495 v.C.
- Mathematische regelmatigheden in de natuur
- Religieuze betekenis wordt gegeven aan het verband tussen wiskunde en
de natuur
 Heraclitus:
- 535 – 470 v.C.
- Relatie tussen stabiliteit en verandering: “je kunt nooit 2x in dezelfde rivier
stappen”
- Eenheid van tegengestelde zaken vb. een weg omhoog is ook een weg
omlaag
- Meer aandacht voor menselijke geest ontstaat
 Zeno:
- 490 – 430 v.C.
- Oneindigheid: een afstand kan ontelbare keren in twee worden opgedeeld
- Paradox van de schildpad
 Protagoras:
- 490 – 420 v.C.
- Geen hypothetische of verheven vraagstukken
- Menselijke ervaring en gedrag: “ de mens is de maat der dingen”
- Controle en manipulatie van gedrag
- Het begint echt over psychologische ideeën te gaan vanaf hier
 Hippocrates:
- 460 – 370 v.C.
- Geneeskunde: ziekte als natuurlijk verschijnsel
- Theorie der lichaamssappen (humoral theory): balans tussen bloed, gele
gal, zwarte gal en slijm als bron van temperament en stoornissen
- Pleidooi voor een gematigde, evenwichtige levensstijl
3 belangrijkste Griekse filosofen:
 Socrates:
- Dwong leerlingen tot eigen inzichten door de discussie met hen aan te
gaan (Socratische dialogen)
- Schreef zijn gedachten niet op : geschreven woorden kunnen de waarheid
slechts gedeeltelijk weergeven
- Ideeën:
o Menselijke geest is aangeboren: wat wij weten is al aanwezig van bij
de geboorte, we moeten het ons alleen maar herinneren door onze
verstandelijke vermogens te gebruiken
o “Mijn enige wijsheid is weten hoeveel ik niet weet”
o Geloofde in reïncarnatie: op deze manier wordt de kennis
overgedragen
- Leven:
o Vroeg heel weinig of niets voor zijn diensten
o Was sculpteur en nadien ook soldaat
o Vrouw: Xanthippe
o Ter dood veroordeeld en ook hier ging hij nog in discussie, maar
dronk het gif vrijwillig op
 Plato:
- 424 – 347 v.C.
- Leerling van Socrates
- Schreef de ideeën van Socrates neer
- Ideeën:
o Menselijke geest is aangeboren: wat wij weten is al aanwezig van bij
de geboorte, we moeten het ons alleen maar herinneren door onze
verstandelijke vermogens te gebruiken
o Met onze verstandelijke vermogens hebben we toegang tot de
ideeënwereld waarin de essentie van alles in zijn ideale vorm
aanwezig is (idealisme)  verstandelijk vermogen = bron van alle
kennis
o De zintuiglijke ervaring is slechts een vluchtige afdruk van de
tijdloze, ideale vorm
o “allegory of the cave” (p 35-36)
o De menselijke geest heeft 3 aparte basiscomponenten:
 Moed
 Mogelijkheid tot redeneren
 Noden voor fysieke verzadiging
bij iedereen zijn deze componenten in verschillende mate
aanwezig. Per sociale klasse zien we één dominante
component:
 Gewone massa: noden voor fysieke verzadiging
 Soldaten: moed
 Elite: mogelijkheid tot redeneren
o Geloofde dat een oligarchie de beste regeringsvorm is