H14 'Verandering in de moderne samenleving' MAW samenvatting

ACTIE! Stuur een DM naar @samen.gevat op Instagram, geef aan welke samenvatting je wil en ik stuur een betaalverzoek van slechts 1 euro. Dat is een korting van maar liefst 50%!. Jij blij en ik blij!
Deze samenvatting bevat de belangrijkste theorie van hoofdstuk 14 'verandering in de moderne samenleing' van maatschappijwetenschappen. Het is in zeer begrijpelijke taal geschreven, eventueel met duidelijke voorbeelden. Met deze samenvatting hoef je jouw boek er niet meer bij te houden en bereid je je op de beste manier voor op je toets.

Preview samenvatting (3 van de 19 pagina's)

● Samenvatting H14.1 ‘Verandering in de moderne samenleving’●
14.1 Context; traditioneel of modern
Traditionele samenlevingen vertonen veel meer variatie dan een moderne. Moderne
samenlevingen lijken op elkaar door processen zoals rationalisering, staatsvorming,
democratisering, institutionalisering, individualisering, globalisering die zich hebben
voorgedaan. Natuurlijk zullen er verschillen zijn, maar een moderne mens zal zich redelijk
makkelijk kunnen bewegen tussen al die anderen omdat de omgangsvormen in de moderne
samenleving zoveel op elkaar lijken.
Institutionalisering
Institutionalisering betekent dat waarden worden vertaald in regels (normen) en
gedragspatronen. Het geeft mensen enige zekerheid in het alledaagse handelen en wat meer
ruimte en tijd.
In een proces van institutionalisering staan er vaak allerlei organisaties die zich richten op de
standaard gedragspatronen die gevormd worden. Organisaties zijn verbanden tussen mensen
die een gemeenschappelijk doel nastreven zoals winst maken of het beschermen van waarden.
Door gebrek aan institutionalisering in traditionele samenlevingen is er sprake van veel meer
variatie in normen dan een moderne samenlevingen.
Rationalisering
Voor moderne mensen zijn veel traditionele do’s en don’ts onbekend. Zij weten niet welke
regels en gebruiken gelden. Er zijn gevallen bekend dat toeristen hoge straf gekregen op het
schenden van de algemene regel daar. Dat lijkt misschien irrationeel, maar voor hen zelf is dat
logisch. Een groot verschil tussen het denken en handelen in traditionele samenlevingen en in
een moderne samenleving kan worden verklaard door rationalisering. Dit houdt in dat
traditionele opvattingen en handelswijzen worden vervangen door een wel overwogen
doelgericht handelen. Vanaf 1800 zijn mensen steeds meer op een rationele manier gaan
handelen. De productie van kennis en de toepassing van wetenschap is centraler komen te
staan. In de moderne tijd verminderde het belang van tradities emotionele bindingen en
opvattingen en was er minder aandacht voor het bovennatuurlijke.
Volgens Weber waren de opkomst van het kapitalisme systeem (met het op rationele wijze
nastreven van winst), maar ook de toenemende bureaucratisering (met taakspecialisatie) van de
staat een uiting van het proces van rationalisering.
Voordelen rationalisering
–
De verdere uitbouw van de wetenschap en daardoor een grotere mate van beheersing
van sociale processen en de natuur.
–
De rationele en efficiënte vormgeving van arbeidsorganisaties.
–
De nadruk op universele formele regels en gelijke behandeling van gelijke gevallen in
plaats van personen gunst verlenen op basis van emotionele bindingen (formalisering en
rationalisering van het recht).
–
Het meten van opbrengsten en de aandacht voor de juiste man of vrouw op de juiste
plaats.
Nadelen rationalisering
–
Een wereld waarin ons bestaan als mens steeds meer dreigt te worden gecontroleerd en
waarbij de middelen steeds meer de doelen gaan overheersen.
–
Differentiatie in arbeidsverdeling die leidt tot enerzijds vervreemding van werknemers ten
gevolge van de ver doorgevoerde specialisatie van werkzaamheden en anderzijds tot
grote machtsverschillen in bedrijven, organisaties en de samenleving als geheel.
–
De onpersoonlijke benadering en formele, bureaucratische opstelling in relatie tussen
mensen.
–
De hoge eisen die het moderne arbeidsproces en werknemer stelt waardoor veel mensen
zich ziek moeten melden als gevolg van stress. Daarnaast is er een onderklasse ontstaan
die niet aan die eisen kan voldoen en daardoor door de samenleving wordt uitgesloten.
–
De toename van de macht van bureaucratische organisaties.
Paradigma’s en rationalisering
Functionalisme-paradigma
De voordelen van rationalisering worden benadrukt. Arbeidsdeling is een belangrijk aspect van
de rationalisering van het productieproces. Mechanische solidariteit is gebaseerd op
gelijkvormigheid: geringe arbeidsdeling waarvan sprake was in de traditionele samenleving.
Organische solidariteit is gebaseerd op onderscheid: een verdere arbeidsdeling waarvan sprake
is in de moderne samenleving.
Conflict-paradigma
Nadruk wordt gelegd op het ontstaan van maatschappelijke ongelijkheidsverhoudingen door
dit proces van rationalisering. Kapitalisme is het ‘berekenende doel-middel denken’ dat leidt
tot een ongelijke verdeling van de welvaart en ongelijke verhoudingen in de samenleving. Het
streven naar winst en de verdere vergaring van bezit wordt in hoge mate versterkt door het
inzetten van rationele methoden en procedures. Belangrijk begrip: vervreemding (het
isolement van de individuele mens, die geen zeggenschap heeft over wat en hoe er
geproduceerd wordt en die in feite machteloos is).
Rationele-actor-paradigma
Er wordt hier benadrukt dat door de rationalisering actoren in toenemende mate het proces
kunnen beheersen om de eigen doelen te bereiken. Mensen hebben steeds meer ‘de drang’
om doelen te bereiken—> bucketlists.
De variatie op macroniveau tussen traditionele samenlevingen is groot. Ze verschillen onderling
meer van elkaar dan een moderne samenleving en een traditionele samenleving.
De variatie op microniveau is weer het grootst binnen een moderne samenleving. Dit komt
door het proces van individualisering. In traditionele samenlevingen bestaat het woord
‘individu' vaak niet eens. Het gaat daar om de groep. —> traditionele samenlevingen zijn
meestal collectivistisch en de moderne samenleving is veel meer individualistisch.
Veel mensen hebben de afgelopen decennia hun afhankelijkheid van een gezin, sociale klasse,
kerk, arbeid of huwelijk weten te verminderen. Er wordt meer verwacht van individuen —>
eigen verantwoordelijkheid. Men kiest zelf of de normen worden gevolgd of niet. Jongeren
moeten meer dan vroeger zelfstandigheid tonen, waarbij ze niet kunnen terugvallen op
voorgeschreven patronen.