Inhoud
H1 Externe verslaggeving: relaties met andere vakgebieden ................................................................. 3
1.1 Afbakening van het vakgebied ...................................................................................................... 3
1.2 De externe jaarrekening ................................................................................................................ 3
1.4 Functies en kwaliteitskenmerken van de jaarrekening ................................................................. 4
1.5 Creative accounting ....................................................................................................................... 4
H2 Waarde en winst ................................................................................................................................ 4
2.1 Het economisch waarde begrip ..................................................................................................... 4
2.2 Het boekhoudkundig waarde begrip ............................................................................................. 5
2.3 Economisch versus boekhoudkundig: vergelijking en samenvatting ............................................ 5
2.4 De waarde kloof ............................................................................................................................ 5
H3 verslaggevingsprincipes van de boekhoudkundige waarde- en winstbepaling ................................. 6
3.1 Verslaggevingsprincipes in hun onderling verband ...................................................................... 6
3.2 Toerekening(accrual) ..................................................................................................................... 6
3.3 Realisatie ....................................................................................................................................... 7
3.4 Matching ........................................................................................................................................ 7
3.5 Continuïteit .................................................................................................................................... 7
3.6 Voorzichtigheid .............................................................................................................................. 7
3.7 Bestendigheid ................................................................................................................................ 8
H4 Regelgevers en toezichthouders ........................................................................................................ 8
4.1 het institutionele kader van externe verslaggeving ...................................................................... 8
4.2 Regelgevende instanties nader bekeken....................................................................................... 9
H5 Regelgeving: materiële en formele aspecten van de publicatieplicht ............................................. 10
5.1 Toepassingsgebied ...................................................................................................................... 10
5.4 Formele aspecten van de publicatieplicht .................................................................................. 10
H6 Vaste activa ...................................................................................................................................... 11
6.1 Indeling en vorm van de balans ................................................................................................... 11
6.2 Immateriële vaste activa ............................................................................................................. 12
6.3 Materiële vaste activa ................................................................................................................. 13
6.4 Financiële vaste activa ................................................................................................................. 16
H7 Vlottende activa ............................................................................................................................... 17
7.1 Begripsbepaling en rubricering ................................................................................................... 17
7.3 Langlopende werken ................................................................................................................... 17
7.4 Overige vlottende activa ............................................................................................................. 19
H8 Eigen vermogen ............................................................................................................................... 20
8.1 Rubricering van het eigen vermogen .......................................................................................... 20
8.2 Geplaatst kapitaal en agio ........................................................................................................... 21
8.3 Reserves....................................................................................................................................... 22
8.4 Gebonden en vrij eigen vermogen .............................................................................................. 22
H9 Vreemd vermogen ........................................................................................................................... 22
9.1 Begripsbepaling en onderverdeling ............................................................................................ 22
9.2 Algemene aspecten van voorzieningen....................................................................................... 23
9.3 Enige veelvoorkomende voorzieningen ...................................................................................... 23
9.4 Schulden ...................................................................................................................................... 23
9.5 Niet uit de balans blijkende verplichtingen ................................................................................. 23
H10 Resultatenrekening ........................................................................................................................ 24
10.1 Keuzemogelijkheden bij de opstelling van de resultatenrekening ........................................... 24
10.4 Bijzondere resultaten ................................................................................................................ 24
10.5 Rechtstreekse vermogensmutaties ........................................................................................... 25
H11 kasstroomoverzicht ........................................................................................................................ 26
11.1 Functies en status van kasstroomoverzichten .......................................................................... 26
11.2 Rubricering van het kasstroomoverzicht................................................................................... 26
11.3 Voorbeeld kasstroomoverzicht ................................................................................................. 27
H12 Instandhoudingsdoelstellingen en waarderingsgrondslagen ........................................................ 28
12.1 Elementen van een winstbepalingsstelsel ................................................................................ 28
H13 Historische kostenstelsel ............................................................................................................... 29
13.1 Toepassing van historische kosten op vaste activa ................................................................... 29
13.2 Toepassing van historische kosten op de voorraden ................................................................ 29
13.3 Vermogensbepaling ................................................................................................................... 30
13.4 Prijsdaling .................................................................................................................................. 30
13.5 Regelgeving inzake historische kosten ...................................................................................... 30
13.6 Toepassing van het historische kostenstelsel in de praktijk ..................................................... 31
H1 Externe verslaggeving: relaties met andere vakgebieden
1.1 Afbakening van het vakgebied
Een organisatie, is een samenwerkingsverband van mensen en middelen dat is gericht op het
realiseren van bepaalde doelstellingen. De doelstellingen van een organisatie kunnen onder andere:
Het behalen van winst
Het verkrijgen van een bepaalde marktpositie
Het leveren van een bijdrage aan maatschappelijke verantwoordelijkheid
Belanghebbende, voor de organisatie zijn onder andere; De directie, aandeelhouders,
vermogensverschaffers, afnemers en leveranciers, de overheid en vakbonden.
Belanghebbende willen voorzien worden van informatie over de organisatie, we maken onder scheid
tussen interne informatieverschaffing: voor de leiding, en externe informatieverschaffing: voor
oordeelsvorming en besluitvorming voor onder andere de aandeelhouders.
Interne informatie heeft betrekking op het terrein van management accounting, waarvoor geen
wettelijke regels gelden.
Externe informatie heeft betrekking op financial accounting of de externe verslaggeving, hiervoor
gelden geldt wel verschillende wet en regelgeving.
Intern
Extern
Wettelijke voorschriften
Nee
Ja
Frequentie
Vrijwel doorlopend
Periodiek
Detaillering
Zeer gedetailleerd
Meer globaal
Tijdstip van berichtgeving
Vrij snel na einde periode
Later
Mogelijke neiging tot
Nee, althans niet op het niveau Ja
‘Creative accounting’
van de centrale leiding
Er bestaan drie soorten jaarrekeningen:
1. De interne jaarrekening ten behoeve van de leiding
2. De externe jaarrekening ten behoeve van externe belanghebbende
3. De fiscale jaarrekening ten behoeve van de fiscus
1.2 De externe jaarrekening
De jaarrekening is het belangrijkste onderdeel van de externe verslaggeving, deze bestaat uit de
balans, de winst- en verlies rekening en de toelichting hierop.
De balans is een momentopname van de waarde van de activa(bezittingen) en de passiva(de
schulden). De activa bestaan uit de investeringen van de onderneming. Hierbij kun je denken aan de
grote investeringen in vaste activa zoals gebouwen en machines en kleine investeringen in vlottende
activa, zoals de voorraden. De passiva geven het vermogen weer dat verkregen wordt ter financiering
van de activa. Dit vermogen bestaat uit; eigen vermogen(risicodragend vermogen) het geplaatste
aandelen kapitaal bij een NV en vreemd vermogen(risicomijdend vermogen). Vreemd vermogen
bestaat weer uit langlopende schulden, zoals hypothecaire leningen of obligaties en uit kortlopende
leningen zoals crediteuren of nog te betalen belastingen. Voorzieningen worden getroffen voor
verwachte toekomstige verplichtingen en wordt tevens gerekend onder vreemd vermogen.
De resultatenrekening is een overzicht van de opbrengsten en de kosten van een periode waaruit het
resultaat volgt. De resultatenrekening bevat stroomgrootheden.
De winst van een organisatie kan via twee wegen berekend worden:
1. Vanuit de resultatenrekening, als het verschil tussen de opbrengsten en de kosten; en
2. Vanuit de balans, het verschil tussen het eigen vermogen van de begin periode en de
eindperiode(vermogensvergelijking).
Om de kern van de jaarrekening(de balans en de resultatenrekening), te beoordelen bestaan er
enkele ratio’s. Een van de belangrijkste hiervan is de rentabiliteit, de quotiënt van de winst en het
vermogen.
De RTV(Rentabiliteit totaal vermogen)= Winst voor belasting / Gem. totaal vermogen * 100%. Deze
ratio geeft de beoordeling van de winstgevendheid van het transformatieproces.
De REV(Rentabiliteit eigen vermogen)= Nettowinst/ Gem. eigen vermogen* 100%.
De RVV(Rentabiliteit vreemd vermogen)= rentelasten/Gem. vreemd vermogen * 100%.
Daarnaast zijn er nog ratio’s voor de liquiditeit van de onderneming, zoals:
1 De solvabiliteit=eigen vermogen/ totaal vermogen
2 Current ratio= vlottende activa/ kortlopende verplichtingen
3 Quick ratio= vlottende activa- voorraden/ kortlopende verplichtingen
Bedrijven lossen vaak kortlopende schulden af vlak voor balansdatum om zo de current ratio een
beter aanzien te geven, dit noemt men window dressing. 1.4 Functies en kwaliteitskenmerken van de jaarrekening
In de literatuur worden er drie modellen gehanteerd voor de verslaggeving binnen de samenleving:
1. Het bezitsmodel(geen sprake van scheiding tussen leiding en eigendom)
2. Het klassieke of gesloten model(sprake van scheiding tussen leiding en eigendom,
verantwoordingsfunctie staat centraal).
3. Het moderne of open model(proces van vermaatschappelijking, naast
verantwoordingsfunctie nu ook informatie en beslissingsondersteunende functie).
De jaarrekening moet tegenwoordig aan kwaliteitskenmerken voldoen, informatie moet zowel
relevant als betrouwbaar zijn. 1.5 Creative accounting
Ondernemingen proberen slechte prestaties te verbloemen door middel van creative accounting. Dit
doen zijn bijvoorbeeld door het flatteren van de winst, de winst beter voor te stellen dan hij is. Of
door het drukken van de winst, de winst slechter te laten lijken van de werkelijkheid. Dit kunnen zij
bijvoorbeeld realiseren door te wijzigen van stelsel(stelselwijziging).
Naast de twee genoemde vormen van creative accounting zijn er nog twee vormen:
1. Winstegalisatie(gerapporteerde winsten dichter bij de trend te laten, door bijvoorbeeld te
spelen met voorzieningen);
2. Taking a bath strategie(een aantal jaren de winst lager rapporteren dan de werkelijkheid en
vervolgens een aantal jaren de winst hoger rapporteren dan de werkelijkheid).
H2 Waarde en winst
2.1 Het economisch waarde begrip
Een onderneming speelt zich in een trasformatieproces af: ‘inputs’worden omgezet in ‘outputs’. De
bedrijfswaarde is de contante waarde van de toekomstige netto-ontvangsten of netto kasstromen uit
hoofde van de te produceren goederen of diensten. Contante waardes worden berekend door een
kasstroom te delen door een bepaalde kostenvoet, stel dat je een kasstroom van 30.000 heb ieder
jaar met een kostenvoet van 10% voor de komende 3 jaar. Dan is de contante waarde hiervan voor
t=0, 30.000/1,1^1 + 30.000/1.1^2 + 30.000/1.1^3 = 74.606
De CW(contante waarde) voor het eerste jaar is dan, 30.000+ 30.000/1.1^1 +30.000/1.1^1=82.066
De verandering in eigen vermogen is dan, 82.066-74.606= 7.460 Bedrijfswaarde wordt ook wel aangeduid als de indirecte opbrengstwaarde. Directe
opbrengstwaarde, bestaat uit de netto opbrengst van de productiemiddelen van de onderneming.
Een speciale vorm van de directe opbrengstwaarde is de liquidatiewaarde, de waarde van de
onderneming bij gedwongen verkoop.
De cijfers die het economisch waarde begrip oplevert, zijn zeer relevant: de essentie van een
onderneming is het omzetten van productiemiddelen in te verkopen goederen en diensten. De
indirecte opbrengstwaarde zegt wat over de waarde creatie van de onderneming.
Document Outline
H1 Externe verslaggeving: relaties met andere vakgebieden
1.1 Afbakening van het vakgebied
1.2 De externe jaarrekening
1.4 Functies en kwaliteitskenmerken van de jaarrekening
1.5 Creative accounting
H2 Waarde en winst
2.1 Het economisch waarde begrip
2.2 Het boekhoudkundig waarde begrip
2.3 Economisch versus boekhoudkundig: vergelijking en samenvatting
2.4 De waarde kloof
H3 verslaggevingsprincipes van de boekhoudkundige waarde- en winstbepaling
3.1 Verslaggevingsprincipes in hun onderling verband
3.2 Toerekening(accrual)
3.3 Realisatie
3.4 Matching
3.5 Continuïteit
3.6 Voorzichtigheid
3.7 Bestendigheid
H4 Regelgevers en toezichthouders
4.1 het institutionele kader van externe verslaggeving
4.2 Regelgevende instanties nader bekeken
H5 Regelgeving: materiële en formele aspecten van de publicatieplicht
5.1 Toepassingsgebied
5.4 Formele aspecten van de publicatieplicht
H6 Vaste activa
6.1 Indeling en vorm van de balans
6.2 Immateriële vaste activa
6.3 Materiële vaste activa
6.4 Financiële vaste activa
H7 Vlottende activa
7.1 Begripsbepaling en rubricering
7.3 Langlopende werken
7.4 Overige vlottende activa
H8 Eigen vermogen
8.1 Rubricering van het eigen vermogen
8.2 Geplaatst kapitaal en agio
8.3 Reserves
8.4 Gebonden en vrij eigen vermogen
H9 Vreemd vermogen
9.1 Begripsbepaling en onderverdeling
9.2 Algemene aspecten van voorzieningen
9.3 Enige veelvoorkomende voorzieningen
9.4 Schulden
9.5 Niet uit de balans blijkende verplichtingen
H10 Resultatenrekening
10.1 Keuzemogelijkheden bij de opstelling van de resultatenrekening
10.4 Bijzondere resultaten
10.5 Rechtstreekse vermogensmutaties
H11 kasstroomoverzicht
11.1 Functies en status van kasstroomoverzichten
11.2 Rubricering van het kasstroomoverzicht
11.3 Voorbeeld kasstroomoverzicht
H12 Instandhoudingsdoelstellingen en waarderingsgrondslagen
12.1 Elementen van een winstbepalingsstelsel
H13 Historische kostenstelsel
13.1 Toepassing van historische kosten op vaste activa
13.2 Toepassing van historische kosten op de voorraden
13.3 Vermogensbepaling
13.4 Prijsdaling
13.5 Regelgeving inzake historische kosten
13.6 Toepassing van het historische kostenstelsel in de praktijk